سرویس جهان- با گذشت بیش از هفت ماه از سرنگونی ناگهانی حکومت بشار اسد توسط گروه هیئت تحریر الشام، چشم‌انداز آینده سوریه همچنان مبهم و شکننده است. احمد الشرع ، رئیس‌جمهور موقت سوریه، وعده داده است که کشور را متحد نگاه خواهد داشت؛ اما مطالبات مختلف قومی، به‌ویژه از سوی کردها، همچنان چالشی جدی پیش‌روی دولت جدید است.

در حالی که آمریکا و ترکیه حمایت محتاطانه‌ای از روند گذار به دولت جدید سوریه نشان داده‌اند، این دو کشور اخیراً ضرب‌الاجلی ۳۰ روزه برای نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) صادر کرده‌اند؛ نیرویی تحت رهبری کردها که خواهان حفظ فرماندهی مستقل نظامی و امتیازاتی در چارچوب خودگردانی منطقه‌ای است. توماس باراک، سفیر آمریکا در ترکیه، صریحاً اعلام کرد: «اگر توافق نمی‌کنید، نکنید، اما ما قرار نیست همیشه نقش پرستار و میانجی را بازی کنیم.»

در این فضای پرتنش، نچیروان بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق، وارد عمل شده و تلاش می کند تا با بهره‌گیری از روابط مستحکم خود با آنکارا، واشنگتن و گروه‌های کردی، راه‌حلی میانه برای بحران بیابد. او که تجربه موفقی از حکمرانی در اقلیم کردستان و تعامل با بغداد را در کارنامه دارد، اکنون نقش مهمی در شکل‌دهی به آینده‌ای چندصدایی اما منسجم برای سوریه ایفا می‌کند.

پیش‌تر در ماه مارس، توافقی اولیه میان دولت دمشق و فرمانده نیروهای SDF، مظلوم عبدی، به امضا رسید که بر اساس آن، نیروها و نهادهای وابسته به SDF در ساختار دولت مرکزی ادغام شوند. با این حال، مسائل حساسی نظیر ساختار فرماندهی، حفظ یگان‌های زنانه نظامی و جایگاه کردها در نظام سیاسی جدید، باعث توقف مذاکرات شده است.

موضع‌گیری تند وزیر خارجه سوریه، در نهم ژوئیه و درخواست عقب‌نشینی SDF از استان دیرالزور – که عمدتاً عرب‌نشین است – بر پیچیدگی اوضاع افزود و زمینه‌ساز ضرب‌الاجل آمریکا و ترکیه شد.

ترکیه که همواره SDF را مرتبط با حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) می‌داند، پیش‌تر عملیات نظامی علیه این گروه را متوقف کرده است. بارزانی نقش مهمی در این تغییر رویکرد ایفا کرده و از جمله توانسته است آنکارا را به سمت موضعی مصالحه‌جویانه‌تر سوق دهد. وی همچنین در تعامل با منافع ایالات متحده، خواهان مدلی از حکمرانی منعطف‌تر برای سوریه است که بتواند تنوع قومی و مذهبی کشور را در خود جای دهد و به همزیستی پایدار بین اعراب، کردها، مسیحیان و دروزی‌ها منجر شود.

او خواهان راه‌حلی ترکیبی است که نه به تمرکزگرایی مطلق بیانجامد و نه به تجزیه‌طلبی؛ بلکه الگوی خودگردانی اقلیم کردستان را به عنوان تجربه‌ای موفق در هم‌زیستی با دولت مرکزی عراق معرفی می‌کند.

در شرایطی که شمارش معکوس برای پایان ضرب‌الاجل آغاز شده، نقش نچیروان بارزانی در تسهیل مذاکرات و ایجاد توازن بین خواسته‌های دمشق، آنکارا، واشنگتن و کردها حیاتی‌تر از همیشه است. او در تلاش است تا با میانجی‌گری و سازش‌سازی، زمینه‌ای برای صلح پایدار و نظم جدید در سوریه فراهم سازد.

آینده روشن نیست، اما اگر راهی برای حفظ وحدت در عین احترام به تنوع قومی وجود داشته باشد، بی‌تردید بارزانی یکی از کلیدی‌ترین چهره‌های آن خواهد بود.

ای یو ریپورتر