به گزارش خبرگزاری کردپرس، در سال‌های اخیر، سیاست‌های کلان صنعت پتروشیمی کشور به‌درستی بر تکمیل زنجیره ارزش، ایجاد اشتغال پایدار، جلوگیری از خام‌فروشی و توسعه صنایع پایین‌دست متمرکز شده است. اما در عمل، حلقه‌های کلیدی این زنجیره هنوز در بسیاری از مناطق کشور ناتمام مانده‌اند. یکی از مهم‌ترین و در عین حال مغفول‌مانده‌ترین این حلقه‌ها، تولید و توسعه پلی‌پروپیلن به عنوان یک محصول استراتژیک و پرکاربرد در صنایع پایین‌دستی است.
در این میان، پروژه پلی‌پروپیلن ارغوان‌گستر ایلام نه‌تنها در قامت یک واحد تولیدی تازه، بلکه در جایگاه یک الگوی توسعه‌ای ملی ظاهر شده است. پروژه‌ای که در سایه آن، نخستین پارک تخصصی پلی‌پروپیلن کشور در حال شکل‌گیری است و می‌تواند غرب کشور را به قطب صنایع تبدیلی تبدیل کند. این پروژه که از سال ۱۳۹۸ کلید خورده است، اکنون با ظرفیت تولید سالانه ۱۵۰ هزار تن پلی‌پروپیلن، آماده بهره‌برداری است. این واحد به‌واسطه دریافت خوراک پروپیلن از پتروشیمی ایلام و استفاده از فناوری پیشرفته فاز گازی، قادر است پلی‌پروپیلن را در گریدهای متنوع و استاندارد جهانی تولید کند. ارزش این محصول نه تنها در بازار داخلی، بلکه در بازارهای جهانی نیز بسیار بالاست.
با توجه به تأخیر در بهره‌برداری از پروژه مشابه در بندر امام، ارغوان‌گستر عملاً تنها واحد فعال تولید پلی‌پروپیلن در هلدینگ خلیج فارس محسوب می‌شود. کارشناسان با نگاه به موقعیت استراتژیک و نقش کلیدی این پروژه، از آن به‌عنوان «خاویار هلدینگ خلیج فارس» یاد می‌کنند.
پارک پلی‌پروپیلن ایلام؛ از رویا تا واقعیت
با راه‌اندازی قریب‌الوقوع واحد پلی‌پروپیلن شرکت پتروشیمی ارغوان گستر ایلام، روزنه‌ای نو برای توسعه صنایع پایین‌دستی پتروشیمی در غرب کشور گشوده شده است؛ رویدادی که می‌تواند حلقه مفقوده زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی در استان ایلام را تکمیل و زمینه‌ساز تحول در اقتصاد منطقه از طریق شکل‌گیری پارک پلی‌پروپیلن ایلام شود.این پارک قرار است با هدف توسعه صنایع پایین‌دست، اشتغال‌زایی پایدار و تکمیل زنجیره ارزش در منطقه مهران راه‌اندازی شود. با تحقق کامل پارک پلی‌پروپیلن ایلام، زمینه برای ایجاد بیش از ۲۲۰۰ فرصت شغلی مستقیم و غیرمستقیم فراهم خواهد شد. همچنین، می‌تواند به بستری برای شکل‌گیری خوشه‌های صنعتی، استارتاپ‌های صنعتی و همکاری میان دانشگاه و صنعت بدل شود. استفاده از ضایعات یکدیگر، اشتراک‌گذاری زیرساخت‌ها و خدمات جانبی و همچنین کاهش هزینه‌ها، همگی از مزایای یکپارچگی این پارک خواهند کبود.
با این حال، علی‌رغم گذشت بیش از دو سال از کلنگ‌زنی رسمی این طرح، پیشرفت اجرایی آن بسیار کند بوده و هنوز وارد فاز عملیاتی نشده است. نبود زیرساخت‌های کافی، دشواری جذب سرمایه‌گذار و فقدان مدل حکمرانی کارآمد، از جمله چالش‌هایی است که توسعه این پارک را با مانع مواجه کرده است.
یکی از اقداماتی که به افزایش جذابیت این پارک کمک کرده، تخصیص سالانه حدود ۳۵ هزار تن پلی‌پروپیلن توسط شرکت پترول است؛ اقدامی که دسترسی پایدار به خوراک را تضمین کرده و انگیزه سرمایه‌گذاری را در بخش خصوصی بالا برده است.
ارغوان‌گستر نه تنها تامین‌کننده خوراک خواهد بود، بلکه نقش «محرک توسعه‌ای» پارک را نیز ایفا خواهد کرد. پلی‌پروپیلن، با خواصی چون وزن پایین، استحکام بالا، مقاومت حرارتی و غیرسمی بودن، در صنایع گوناگونی از جمله بسته‌بندی، خودروسازی، تجهیزات پزشکی، لوازم خانگی و کشاورزی کاربرد دارد. بنابراین، ارزش افزوده حاصل از فرآوری این محصول، چندین برابر صادرات مواد خام خواهد بود.
چالش‌های زیرساختی و راهکارهای پیشنهادی
در تحلیل مشکلات پارک پلی‌پروپیلن ایلام، چند محور کلیدی مطرح است:
نبود ساختار مدیریتی مشخص برای هدایت پروژه
عدم تأمین باقی‌مانده سرمایه مورد نیاز
خلأ مشوق‌های مالی، قانونی و حقوقی برای جذب بخش خصوصی
تأخیر در فراهم‌سازی زیرساخت‌هایی مانند زمین، آب، برق، گاز و جاده
بر این اساس، لازم است نهادهای حاکمیتی، محلی و صنعتی در یک اقدام مشترک، ساختار اجرایی پارک را بازطراحی کنند.
برای گذار از وضعیت فعلی، پیشنهاد می‌شود:
تشکیل هیأت امنای پارک با حضور نمایندگان سهام‌داران، نهادهای دولتی و نخبگان صنعتی برای تصمیم‌سازی کلان
انتخاب یک نهاد توسعه‌گر (Developer) جهت تدوین سند جامع توسعه پارک، تسهیل‌گر سرمایه‌گذاری و هماهنگ‌کننده میان بخش‌های مختلف
طراحی بسته‌های تشویقی واقعی شامل معافیت‌های مالیاتی، واگذاری زمین، تضمین تأمین خوراک و صادرات آزاد محصولات
تهیه و تدوین بانک اطلاعاتی و مطالعات امکان‌سنجی (Feasibility Study ) طرح های پیشنهادی جهت اجرا در پارک
در نهایت باید گفت شرکت ارغوان‌گستر ایلام و پارک پلی‌پروپیلن فرصتی بی‌بدیل برای منطقه غرب کشور و الگویی قابل تعمیم به سایر استان‌های دارای پتروشیمی به شمار می‌آید. اما تحقق کامل این چشم‌انداز، نیازمند اراده‌ای ملی، بینش توسعه‌محور، مدل حکمرانی نوین و همراهی واقعی دولت با بخش خصوصی است. با توجه به نگاه مثبت دولت پزشکیان به توسعه صنایع پایین‌دستی، تکمیل زنجیره ارزش و محرومیت‌زدایی در مناطق کمتر برخوردار، و نیز سیاست تنوع‌بخشی سبد محصولات پترول از طریق احداث پارک‌های شیمیایی، امید می‌رود با برنامه‌ریزی دقیق، تدوین نقشه راه عملیاتی، حاکمیت یکپارچه، حمایت دولتی هدفمند و جذب هوشمندانه سرمایه‌گذاران، پروژه پارک پلی‌پروپیلن ایلام در آینده‌ای نزدیک، به الگویی موفق از توسعه پایدار صنعتی و اقتصادی منطقه‌ای تبدیل شود.
نظر شما