کردپرس
در تاریخ معاصر عراق، کارزار انفال به‌عنوان یکی از هولناک‌ترین جنایات علیه بشریت، زخم عمیقی بر پیکره ملت کرد و کل جامعه عراق بر جای گذاشته است. این عملیات برنامه‌ریزی‌شده توسط رژیم بعث در سال ۱۹۸۸، هزاران انسان بی‌گناه را به کام مرگ کشاند و خانواده‌های بی‌شماری را از هم پاشید. در میان عاملان این جنایات، نام عجاج احمد حردان تکریتی، معروف به «جلاد نوگره‌سلمان»، به‌عنوان یکی از نمادهای وحشت و ستم رژیم بعث برجسته است. بازداشت او پس از سال‌ها فرار از عدالت، نه‌تنها امیدی دوباره به بازماندگان انفال بخشیده، بلکه نشان‌دهنده عزم جدی عراق برای اجرای عدالت و التیام زخم‌های گذشته است. این گزارش، با تکیه بر اظهارات شاهدان، مقامات رسمی و منابع موثق، به بررسی جزئیات بازداشت عجاج، جنایات او در زندان نوگره‌سلمان و اهمیت این رویداد برای آینده عدالت در عراق می‌پردازد.
دیروز خبر بازداشت عجاج احمد حردان تکریتی، معروف به «جلاد نوگره‌سلمان»، یکی از بدنام‌ترین جنایتکاران رژیم بعث و عامل اصلی شکنجه و کشتار در زندان مخوف نوگره‌سلمان در جریان کارزار انفال علیه کردهای عراق، اعلام شد. این دستگیری، که نتیجه ۸ ماه پیگیری محرمانه و هماهنگی دقیق بین دفتر ریاست‌جمهوری عراق و سرویس امنیت ملی این کشور بود، امیدی تازه به بازماندگان جنایات انفال و فعالان حقوق بشر بخشیده است.
جزئیات بازداشت: عملیات محرمانه ۸ ماهه
پری نوری، مشاور دفتر ریاست‌جمهوری عراق، در گفت‌وگو با شبکه خبری روداو اعلام کرد که بازداشت عجاج تکریتی پس از ۸ ماه تعقیب و گریز دقیق و محرمانه توسط سرویس امنیت ملی عراق و با همکاری نزدیک دفتر بانوی اول عراق، شاناز ابراهیم احمد، انجام شده است. وی اظهار داشت: «ما به‌عنوان دفتر بانوی اول عراق، خواستار آن بودیم که تا زمان تکمیل اعترافات، جمع‌آوری اسناد و انتشار تصاویر، خبر بازداشت اعلام نشود. اما فردی از سماوه این خبر را به سازمان‌های مدنی منطقه اطلاع داد و پس از آن، ما آن را علنی کردیم.»
نوری با تأکید بر سلامت جسمانی عجاج افزود: «وضعیت جسمانی او بسیار خوب است و این امر به روند تحقیقات کمک خواهد کرد.» او همچنین از نقش کلیدی کردها و دفتر ریاست‌جمهوری در این عملیات سخن گفت و خاطرنشان کرد که تمام مراحل تحت نظارت مستقیم بانوی اول عراق انجام شده است. به گفته نوری، شاکیان تحت حفاظت امنیتی به سماوه منتقل شدند و شکایت خود را در آنجا ثبت کردند. قضات و دادستان عمومی سماوه نیز با رعایت کامل عدالت، حکم بازداشت عجاج را صادر کردند.
عجاج تکریتی کیست؟
عجاج احمد حردان تکریتی، اهل شهر تکریت در استان صلاح‌الدین و از قبیله البوناصر و طایفه نزار، همان قبیله صدام حسین، است. او با درجه سرگرد امنیت عمومی (امن العامه) در رژیم بعث فعالیت می‌کرد و به دلیل جنایات هولناکش در زندان نوگره‌سلمان، نزد کردهای زندانی به نام «حجاج» شناخته می‌شد. این زندان، واقع در جنوب عراق نزدیک مرز عربستان، یکی از مراکز اصلی بازداشت و شکنجه قربانیان کارزار انفال در سال ۱۹۸۸ بود.
پس از سقوط رژیم بعث در سال ۲۰۰۳، عجاج ابتدا به کرکوک گریخت و سپس به سوریه فرار کرد. او در آپارتمانی در محله جرمانه دمشق اقامت داشت و به گفته منابع، روند محاکمه سران رژیم بعث را از نزدیک دنبال می‌کرد، زیرا نامش به‌عنوان یکی از مجرمان اصلی انفال مطرح شده بود. عجاج سه پسر داشت؛ دو تن از آن‌ها به سازمان القاعده پیوستند و در نبردی در زلوعیه صلاح‌الدین کشته شدند. پسر کوچکش، رائد، همراه او در سوریه بود. او همچنین دو محافظ شخصی به نام‌های صخر و شوقی داشت که سرنوشت صخر نامعلوم است و شوقی در سال ۲۰۱۱ به آلمان پناهنده شد.
کارزار انفال و جنایات نوگره‌سلمان
کارزار انفال، که در سال ۱۹۸۸ توسط رژیم بعث به رهبری صدام حسین علیه کردهای عراق اجرا شد، یکی از تاریک‌ترین فصل‌های تاریخ این کشور است. این عملیات در ۸ مرحله برنامه‌ریزی شده بود و طی آن، ده‌ها هزار کرد، از جمله زنان، کودکان و سالمندان، کشته یا ناپدید شدند. بازماندگان گزارش می‌دهند که پس از بازداشت، قربانیان از هم جدا می‌شدند: جوانان به گورهای دسته‌جمعی فرستاده می‌شدند و دیگران به زندان‌هایی مانند نوگره‌سلمان منتقل می‌گردیدند.
در نوگره‌سلمان، عجاج تکریتی به‌عنوان جلاد اصلی، روزانه زندانیان را با چوب و وسایل دیگر شکنجه می‌کرد. فضیله محمد، یکی از بازماندگان این زندان و شاکی اصلی علیه عجاج، در گفت‌وگویی احساسی گفت: «ظلمی که عجاج بر ما روا داشت، هیچ‌کس انجام نداده بود. او هر روز به سالن‌های زندان می‌آمد، با چوب به همه ضربه می‌زد و به اکثر دختران زندانی تجاوز می‌کرد.»
فضیله دو خاطره هولناک را بازگو کرد: «یک بار، جوانی از حلبچه را در حیاط زندان به دار آویخت و با تبر تکه‌تکه‌اش کرد. در مورد دیگر، مردی از حزب سوسیالیست دموکرات کردستان را در برابر چشمانش شکنجه کردند و به دو دخترش تجاوز نمودند.» او همچنین از کشتار کودکان توسط عجاج سخن گفت: «عجاج کودکان را از آغوش مادرانشان می‌گرفت و با چوب به سرشان می‌زد. خواهر شش‌ماهه‌ام در آغوش مادرم با ضربه او جان باخت.»
داستان شکایت و پیگیری
فضیله محمد، که از خویشاوندان قربانیان انفال و اهل گرمیان است، درباره چگونگی بازداشت عجاج گفت: «در ۱۶ ماە می سال گذشته به سماوه رفتیم. فردی به ما گفت عجاج هنوز زنده است. افرادی را به محل اعلام‌شده فرستادیم و مطمئن شدیم که خودش است. شکایت خود را در سازمان امنیت ملی عراق ثبت کردیم و کمتر از ۲۴ ساعت بعد، عجاج دستگیر شد.»
این شاکی که سال‌ها کابوس جنایات عجاج را تحمل کرده، با شنیدن خبر دستگیری او احساس آرامش کرد و افزود: «همه زندانیان نوگره‌سلمان، به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم، قربانی او بودند.»
واکنش‌ها و گام‌های بعدی
دفتر شاناز ابراهیم احمد، بانوی اول عراق، روز پنجشنبه در بیانیه‌ای رسمی بازداشت عجاج را تأیید کرد و آن را گامی مهم در راستای عدالت برای قربانیان انفال دانست. پری نوری تأکید کرد که تحقیقات همچنان ادامه دارد و افشای محل اقامت عجاج ممکن است به روند قانونی آسیب برساند. او از رسانه‌ها و فعالان خواست تا از گمانه‌زنی درباره جزئیات پرونده خودداری کنند.
نظر شما